معرفی شغل کتابداری | درآمد، وظایف، مزایا، معایب، شرایط استخدام

بسیاری از ما شغل کتابداری را حرفه ای آسان می دانیم که طرفداران اندکی دارد. اما اهمیت این شغل به اندازه ای است که یکی از روزهای سال، به نام روز کتابدار شناخته می شود. به همین جهت در این مطلب از شغلیتو، درباره این حرفه صحبت خواهیم کرد و با مزایا و معایب آن آشنا خواهیم شد.

کتابدار کیست و چه وظایفی بر عهده دارد؟

کتابداری به معنای جمع‌آوری، مدیریت و نگهداری از کتاب، مطبوعات، اسناد و هر گونه منابع اطلاعاتی چاپی و غیرچاپی است. کتابدار نیز به کسی گفته می شود که مسئولیت ساماندهی، کدگذاری، دسته بندی و جای دهی این منابع را به عهده دارد. چنین فردی باید کتاب ها را بر اساس ویژگی های مشترکشان شماره گذاری کرده و اطلاعات هر کتاب را به صورت دستی یا سیستمی ثبت کند. همچنین باید بتواند به سوالات مراجعه کنندگان پاسخ دهد و برای پیدا کردن اطلاعات مورد نظرشان، به آن ها کمک کند. اگرچه می توان این موارد را از مهم ترین وظایف کتابدار به شمار آورد، اما شغل کتابداری در این ها خلاصه نمی شود.

هدف اصلی کتابداری، ترویج دانش و فرهنگ و آشنا کردن هرچه بیشتر افراد با کتاب و مطالعه است. بنابراین کتابدار باید بتواند برنامه های فرهنگی و کتابخوانی برگزار کند. همچنین بر اساس عمومی یا تخصصی بودن محل فعالیت خود، باید اطلاعات کافی داشته باشد و مراجعه کنندگان را تا حد ممکن راهنمایی کند.

حقوق و درآمد شغل کتابداری در ایران

میزان حقوق شغل کتابداری با توجه به عوامل مختلف، تا حد زیادی متفاوت است. این عدد بر اساس محل اشتغال، میزان تحصیلات، سابقه کار و مقدار ساعت کاری، می تواند متفاوت باشد. بیشتر افراد شاغل در این حرفه از فارغ‌التحصیلان کارشناسی هستند. در این صورت، اگر به صورت تمام وقت و مطابق با قوانین کار فعالیت کنید، درآمدی معادل حداقل حقوق وزارت کار خواهید داشت.

با در نظر گرفتن موارد فوق، متوسط درآمد کتابداری در ایران، حدود 7 میلیون تومان در ماه خواهد بود. البته اگر به صورت ساعتی یا پاره وقت فعالیت داشته باشید، حقوق شما نیز به همان صورت محاسبه می شود. بنابراین حداقل حقوق یک کتابدار در ایران 3 میلیون تومان بوده و می تواند تا 10 میلیون تومان در ماه نیز افزایش یابد.

مهارت های مورد نیاز حرفه کتابداری

اگر قصد ورود به شغل کتابداری را دارید، می توانید در دانشگاه، در رشته “علم اطلاعات و دانش شناسی” تحصیل کنید. اگرچه این رشته از زیرشاخه های علوم انسانی محسوب می شود، اما تحصیل در آن برای دانش آموزان علوم تجربی و ریاضی هم امکان پذیر است. البته در صورتی که به کامپیوتر و نرم افزارهای عمومی مسلط هستید و در اصول نگارشی و تحقیق و جستجو مهارت دارید نیز می توانید به صورت تجربی در این حرفه فعالیت کنید.

مهم ترین شاخصه یک کتابدار، علاقه داشتن به کتاب و مطالعه است؛ با این حال برای ماندگار شدن در این شغل باید ویژگی های دیگری هم داشته باشید. نظم و دقت در انجام وظایف، سرعت عمل برای صرفه جویی در وقت اعضای کتابخانه و برخورد مناسب با گروه های مختلف مراجعه کنندگان، از جمله این ویژگی ها است. همچنین باید اهل یادگیری باشید و بتوانید با سیستم ها و روش های نوین کتابداری سازگار شوید.

مزایا و معایب شغل کتابداری

اگرچه موقعیت اجتماعی و درآمد شغل کتابداری چندان مناسب نیست، اما مزایای متعددی دارد که می تواند مورد توجه طیف وسیعی از افراد قرار گیرد. محیط آرام کتابخانه، این شغل را به گزینه ای مناسب برای افراد درونگرا تبدیل کرده است. سروکار داشتن با کتاب، روحیه انسان را تلطیف می کند. به همین دلیل کتابخانه ها از نظر روحی، محیط امنی برای افراد محسوب می شوند. همچنین کتابداری شغل چندان دشواری نیست و با کمی تلاش می توان به مهارت های مورد نیاز آن مسلط شد. علاوه بر این، شما می توانید با هر سطحی از تحصیلات در این حرفه مشغول به کار شوید. ضمن اینکه امکان ادامه تحصیل یا اشتغال در سایر کشورها (مانند کانادا) نیز وجود دارد.

از معایب شغل کتابداری به جز درآمد پایین می توان به موارد دیگری هم اشاره کرد. برای مثال اگر در کتابخانه های عمومی شاغل هستید، ممکن است مجبور شوید در شیفت شب هم فعالیت کنید. چرا که در ایام خاصی مانند امتحانات یا ماه های نزدیک به کنکور، باید در ساعت غیرکاری هم در کتابخانه حضور داشته باشید.

شرایط استخدام کتابدار

فارغ التحصیلان و فعالان حوزه کتابداری، می توانند علاوه بر کتابخانه های عمومی، در مدارس، دانشگاه ها، مساجد، بیمارستان ها و به طور کلی کتابخانه های خصوصی و سازمانی هم فعالیت کنند. البته در نظر داشته باشید که امکان اشتغال نه فقط به عنوان کتابدار، بلکه به عنوان کتابفروش، مسئول بایگانی، سردبیر ادبی، ویراستار و مولف آثار نوشتاری نیز وجود دارد. بر این اساس می توانید در دفاتر نشر، دفاتر روزنامه ها و نشریات و شرکت های دانش بنیان نیز فعالیت داشته باشید.

برای استخدام در شغل کتابداری می توانید آگهی های شغلی را در روزنامه ها و سایت های کاریابی دنبال کنید. این آگهی ها معمولا به شرایط سنی و تحصیلی خاصی اشاره کرده اند که البته به نسبت هر استان، متفاوت است. همچنین نوع فعالیت نیز ممکن است به صورت پاره وقت یا تمام وقت باشد که معمولا در متن آگهی ذکر می شود.

سخن پایانی

در این مقاله راهنما با توضیحاتی جامع به معرفی شغل کتابداری پرداختیم، تا اگر قصد ورود به این شغل را دارید، قبل از هر چیز از میزان درآمد ماهیانه، چالش ها، شرایط و مهارت لازم برای ورود به این شغل با خبر شوید.