وقتی از کودکان درباره شغل آینده شان سوال می پرسیم، در کنار مشاغلی مانند خلبانی، پزشکی و معلمی، قطعا شغل فضانوردی نیز یکی از مشاغل محبوب آن هاست. اما دلیل این همه علاقه به شغلی چنین سخت و تخصصی چیست؟ اگر می خواهید درباره این حرفه و شرایط ورود به آن بیشتر بدانید، با ما تا انتها همراه باشید.
به چه کسی فضانورد می گویند؟
طبق تعریف فدراسیون بین المللی هوانوردی، فضانورد به کسی گفته می شود که تا ارتفاع بیشتر از 100 کیلومتری پرواز کرده و از جو زمین خارج شود. البته تعریف سازمان فدرال هوانوردی آمریکا کمی متفاوت است و گذر از ارتفاع 80 کیلومتری را ملاک قرار می دهد که ارتفاع آخرین لایه تشکیل دهنده جو زمین موسوم به مزوسفر است.
در هر صورت، فضانورد یا کیهان نورد کسی است که دوره های آموزشی مربوطه را با موفقیت پشت سر گذاشته و به فضای خارج از جو کره زمین سفر کند. شغل فضانوردی شغلی منحصر به فرد است که ورود به آن نیازمند شرایط جسمی وفیزیکی خاصی است.
شرایط جسمی و فیزیکی فضانوردان
آژانس فضایی در هر کشور، شرایطی ویژه برای پذیرش افراد به عنوان فضانورد در نظر دارد. اگرچه این قوانین تفاوت هایی اساسی با یکدیگر دارند، اما برخی از قوانین یکسان است.
متقاضیان شغل فضانوردی باید هیچ گونه بیماری نداشته و کاملا سالم باشند؛ عدم اعتیاد به الکل، مواد مخدر و حتی دخانیات نیز جزء شروط اصلی ورود به این شغل است. این افراد باید از نظر اندام های اصلی و مفاصل حرکتی کاملا سالم بوده و همچنین دستگاه گوارش قدرتمندی داشته باشند تا دچار حالت تهوع و استفراغ های پی در پی در فضا نشوند.
ورود به حرفه فضانوردی اگرچه محدودیت سنی ندارد، اما متقاضیان آن باید از بدنی سالم و ورزیده بهره مند بوده و چه پیش از سفر و چه در طول سفر فضایی، مرتب ورزش کنند. همچنین لازم است تا یک فضانورد از قدرت بینایی کامل و فشار خون متعادل برخوردار باشد و قد وی این از 147 سانتی متر کوتاه تر نباشد.
یک فضانورد باید چه مهارت هایی داشته باشد؟
اصلی ترین مهارت مورد نیاز شغل فضانوردی، مهارت های ارتباطی و جمعی برای برقراری ارتباط سالم و طولانی مدت با افراد مختلف در فضایی کاملا بسته است. یک فضانورد باید ریسک پذیر بوده و انتظار رو به رو شدن با هر خطری را داشته باشد. به علاوه اینکه باید با اعتماد به نفس بالا و با استفاده از مهارت های مدیریتی، بتواند در شرایط به شدت بحرانی خونسردی خود را حفظ و استرس خود را مدیریت کند.
از آنجایی که اولین داوطلبان فضانوردی، خلبان های نظامی بودند و هنوز هم یکی از مطمئن ترین روش ها برای ورود به این حرفه، اقدام از طریق خلبانی ارتش است؛ لذا از فضانوردان انتظار می رود تا به مهارت های پرواز با هواپیما نیز مسلط باشند. به همین دلیل برای افرادی که سابقه پرواز ندارند، کلاس های آموزشی خلبانی برگزار می گردد تا بتوانند در شرایط اضطراری کنترل سفینه را به دست گیرند.
به دلیل احتمال بالای مواجهه با شرایط غیر قابل پیش بینی همچون ورود به مناطق آبی، فرود غیر امن یا مشکلاتی از این قبیل، لازم است افراد با مهارت هایی مثل شنا، پیاده روی طولانی در آب، مراقبت های پزشکی و کمک های اولیه و اصول یک فرود اضطراری آشنا بوده و بر آن ها مسلط باشند. همچنین دانستن زبان روسی و آشنایی با اصطلاحات تخصصی فضانوردی به زبان روسی، برای فضانوردان سایر کشورها الزامی است.
مزایا و معایب شغل فضانوردی
شاید همه ما زمانی آرزوی سفر به فضا را داشته ایم تا از لذت تماشای کهکشان و دیدن آسمان شب با جزئیات کامل و بدون ذره ای آلودگی نوری از نزدیک بهره مند شویم، بزرگترین مزیت فضانوردی مشاهده ستاره ها، سیاره ها و کهکشان ها از نزدیک است.
مزیت دیگر این حرفه، شهرت و اعتباری است که با ورود به آن برای خود رقم خواهید زد. اما حقوق و امتیازهای شغلی عالی نیز چیزی نیست که بتوان از آن چشم پوشی کرد. همچنین با ورود به شغل فضانوردی، شما قادر خواهید بود تا مهارت های فوق العاده ای را کسب کنید که شاید در هیچ شغل دیگری، نتوان آنها را به دست آورد.
شغل فضانوردی معایبی نیز دارد که به خطر انداختن جان شما مهم ترین آن هاست. راهپیمایی فضایی بخش اصلی یک سفر تحقیقاتی فضایی است که به بدن انسان فشار بسیار زیادی وارد می کند. لباس فضانوردی نیز لباسی بسیار سنگین با وزنی حدودا 200 کیلوگرم است. این وزن اگرچه در آن ارتفاع احساس نمی شود، اما چون همه کارها حتی حرکت کردن باید با کمک دست انجام گیرد، فضانورد را پس از 6 ساعت پیاده روی فضایی به شدت خسته می کند.
احتمال بالای افسردگی، آسیب به سیستم عصبی بدن و اختلالات شدید خواب، از معایب دیگر این شغل است که فضانوردان زیادی را درگیر خود کرده است. همچنین به دلیل احتمال بالای نشت آمونیاک در لباس فضانوردی، خطر سوختگی پوست بدن همواره وجود دارد. به علاوه باید این مشکل را نیز در نظر گرفت که فضانوردان از غذای تازه برخوردار نیستند و همین امر، سلامت فیزیکی آن ها را به خطر می اندازد.
چگونه در ایران فضانورد شویم؟
شاید برایتان عجیب باشد که بدانید ایران ششمین کشوری است که نه تنها توانسته کاملا مستقل و بدون دخالت هیچ کشور دیگری، موجودی زنده را به فضا پرتاب کند، بلکه در بازیابی سالم آن نیز موفق عمل کرده است. در سال 2004 ایران طی یک سفر کوتاه و زیر مداری، توانست میمونی زنده را به فضا پرتاب کند و پس از چند دقیقه گردش دور مدار زمین، آن را به زمین برگرداند.
این سفر که گامی مهم در جهت پرتاب انسان به فضا توسط ایران در آینده محسوب می شود، این امید را در دل ایرانیان علاقمند به فضانوردی ایجاد کرده است که در سال های آتی بتوانند در کشور خودشان وارد شغل فضانوردی شوند. اگرچه این احتمال قوی وجود دارد که ایران نیز همچون سایر کشورها، داوطلبان ابتدایی فضانوردی را از بین خلبانان نظامی انتخاب کند، اما علاقمندان می توانند با ورود به رشته مهندسی هوافضا از طریق کنکور ریاضی، راه خود را هموارتر کنند.
نحوه ورود به ناسا به عنوان فضانورد
ناسا شرایط بسیار دشواری برای پذیرش داوطلبان فضانوردی داشته و درصد بسیار کمی از متقاضیان، شانس ورود به آن را پیدا می کنند. در واقع در هر دوره 4 تا 8 هزار نفر متقاضی در آزمون های فضانوردی ناسا شرکت می کنند که حداکثر 35 نفر از آنان قبول می شوند.
اولین شرط ناسا برای متقاضیان شغل فضانوردی، داشتن تابعیت آمریکا و پاسپورت آمریکایی است. همچنین این افراد باید یکی از 3 شرط زیر را داشته باشند :
- تجربه حداقل 1000 ساعت پرواز با هواپیمای جت
- حداقل 3 سال سابقه تدریس ریاضیات، فیزیک، کامپیوتر یا علوم زیستی همراه با ارتقای شغلی
- داشتن مدرک دکترا در رشته های ریاضی، فیزیک، کامپیوتر یا علوم زیستی
داوطلبان فضانوردی در صورت داشتن این شرایط و بهره مندی از شرایط فیزیکی و روانی استاندارد، می توانند در آزمون فضانوردی ناسا شرکت کنند. در صورت قبولی و ورود به ناسا، دو سال دوره آموزشی و تمرینی برای پذیرفته شدگان برگزار می گردد که متقاضیان را با چالش های حضور در ایستگاه فضایی بین المللی و پروازهای فضایی آشنا می کند.
حقوق فضانوردان ناسا چقدر است؟
آژانس های فضایی کشورهای مختلف، برای پرداخت حقوق به فضانوردان شرایط متفاوتی دارند. برای مثال درآمد فضانوردان روسیه بر اساس تعداد و طول ماموریت های آن هاست. اما ناسا فارغ از اینکه فضانوردان در ماموریت بوده یا روی زمین به سر می برند، حقوق ثابتی برای آن ها در نظر گرفته است.
درآمد شغل فضانوردی در ناسا، 155.000 دلار در سال معادل 13.000 دلار در ماه است. البته این میزان به شکل جذب فضانورد نیز بستگی دارد. یعنی مثلا اگر فضانوردی از طریق ارتش وارد ناسا شده باشد، درآمد بیشتری خواهد داشت و همچنین ارتقای شغلی وی نیز مطابق با درجه بندی ارتشی انجام خواهد شد.
شاید برایتان جالب باشد بدانید که فضانوردان ناسا مالیات بسیار کمتری نسبت به سایر مشاغل پرداخت کرده و میزان مرخصی و خدمات درمانی بیشتری دریافت می کنند. همچنین حقوق بازنشستگی بیشتری دارند که از بزرگترین مزایای این شغل محسوب می گردد.
سخن پایانی
در این مقاله راهنما با توضیحاتی جامع به معرفی شغل فضانوردی پرداختیم، تا اگر به دنبال ورود به این شغل هستید، با چالش ها، شرایط و مزایا و معایب آن نیز آشنا شوید. اگر همچنان به دنبال کسب اطلاعات بیشتر درباره شغل فضانوردی هستید، سوالات خود را در کامنت های زیر این پست مطرح نمایید تا توسط کارشناسین ما در اسرع وقت پاسخ داده شود.
سلام وقتتون بخیر
من امسال دوازدهم هستم رشته ریاضی از بچگی آرزو فضانورد شدن رو داشتم امسال که کنکور میدم رتبه ام باید چقدر باشه؟
کدوم دانشگاه برم؟ و اینکه میخام ناسا یا روسیه برم چیکار کنم راهنماییم کنید
باتشکر